Zgodnie z przepisami ustaw o podatkach dochodowych obowiązek sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych lub wykazania w informacji o cenach transferowych (TPR) dotyczy transakcji kontrolowanej o charakterze jednorodnym.
Z pojęciem transakcji kojarzą się najczęściej operacje gospodarcze takie jak sprzedaż towarów, wyrobów lub usług, udzielenie pożyczki, licencji na korzystanie, itd.
Jednak na gruncie regulacji w obszarze cen transferowych za transakcje kontrolowane generujące określone obowiązki po stronie podatników może zostać uznany szereg innych zdarzeń gospodarczych, które nie zawsze są kojarzone z pojęciem „typowej” transakcji. Wynika to z definicji transakcji kontrolowanej, która zdecydowanie wykracza poza słownikowe rozumienie tego pojęcia. Poniżej zostały przedstawione przykłady takich transakcji.
restrukturyzacje
Restrukturyzacja na gruncie przepisów o cenach transferowych ma swoją definicję. W uproszczeniu jest to reorganizacja obejmująca istotną zmianę relacji handlowych lub finansowych, w tym zakończenie obowiązujących umów lub zmianę ich istotnych warunków, wiążącą się z przeniesieniem pomiędzy podmiotami powiązanymi funkcji, aktywów lub kategorii ryzyka.
Co ciekawe, prawodawca przewidział aż 13 kodów dedykowanych dla transakcji dotyczących restrukturyzacji. Takie szczegółowe podejście do tego zagadnienia odzwierciedla coraz większe zainteresowanie organów podatkowych transakcjami tego rodzaju.
udzielenie poręczeń lub gwarancji (w tym nieodpłatnie!)
W przypadku poręczenia lub gwarancji wartość transakcji kontrolowanej odpowiada sumie gwarancyjnej. Choć pojęcie sumy gwarancyjnej nie zostało zdefiniowane w ustawach podatkowych, to najczęściej utożsamia się je z kwotą, która stanowi górną granicę odpowiedzialności poręczyciela lub gwaranta.
cash pooling
To inaczej umowa o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową. W praktyce jest to forma zarządzania finansami stosowana przez podmioty powiązane polegająca na wzajemnym bilansowaniu sald rachunków spółek należących do jednej grupy kapitałowej.
umowa spółki osobowej/umowa o podobnym charakterze (np. joint venture)
Umowa spółki niemającej osobowości prawnej podlega reżimowi cen transferowych. Przepis ustawy stanowi, że wartość takiej transakcji odpowiada łącznej wartości wkładów wniesionych do spółki niemającej osobowości prawnej.
podwyższenie kapitału w spółce kapitałowej
Objęcie udziałów/akcji w podwyższonym kapitale zakładowym spółki w zamian za wkład pieniężny może podlegać reżimowi cen transferowych (nawet przy neutralności podatkowej na gruncie PIT/CIT).
zbycie udziałów/akcji w celu ich umorzenia
Zbycie udziałów w spółce przez wspólnika na rzecz spółki celem ich późniejszego umorzenia może stanowić transakcję kontrolowaną (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 28 listopada 2023 r., sygn. akt II FSK 255/21).
wypłata wynagrodzenia dla zarządu/rady nadzorczej
Wypłata wynagrodzenia dla członków organów spółki z tytułu pełnienia funkcji może zdaniem organów podatkowych stanowić transakcję kontrolowaną na gruncie cen transferowych.
Powyżej przytoczone przykłady pokazują, że w toku analizy obowiązków na gruncie cen transferowych należy zachować szczególną ostrożność. W związku z tym, aby uniknąć ryzyka w tym obszarze konieczna może okazać się pomoc specjalisty z zakresu cen transferowych.